ଆହୁତି

ବାଣପୁର

କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀ

ତା ୧୦-୭-୫୫

୧.

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କ ଉତ୍ସାହବାଣୀ

୨.

ପୁରସ୍କାର

୩.

କଜଳାଗଣ୍ତ

୪.

ସୈନିକ ସମାଧି

୫.

ଏ ମାଟିର ଅମର ଶହୀଦ

୬.

ଜାତିର ଡାକ

୭.

ସୈନିକର ଅନ୍ତିମ ମାଗୁଣୀ

୮.

ଲାଲ୍‌ ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼

୯.

ପାଇକ-ଟୋକା

୧୦.

ପାଇକ-ବଧୂର ଉଦ୍‌ବୋଧନ

୧୧.

ଛାତି ଫୁଲିଯାଏ

୧୨.

ଆହୁତି

ଜାତିର ଆହ୍ୱାନ ବାଣୀ

ଶୁଣି ତମେ ରହିନାହିଁ ନୀରବ ନିଶ୍ଚଳ;

ଛାଡ଼ି ପ୍ରିୟ ପୁରପଲ୍ଲୀ ଛାଡ଼ି ପ୍ରିୟ ଦରିଦ୍ର କୁଟୀର

ସକଳ ବନ୍ଧନ ମାୟା

ଥିଲା ଯାହା

ପରିବାରେ ତବ

କାଟି ଦେଇ ନିର୍ବିଚାରେ,

ଆସିଅଛ ବୀରବେଶେ

ଢାଳଖଣ୍ତା ଧରି

ସମର ପ୍ରାଙ୍ଗଣେ

ଏଇ ବରୁଣେଇ ତଳେ;

ସୁଦୂର ପଲ୍ଲୀର ସେଇ ଶ୍ୟାମଳ ଉତ୍ସଙ୍ଗେ

ରହିଥିବେ କନକ ପିତୁଳୀ ପରି

ପୁଅ ଝିଅ ତବ,

ସେ ଲୋକ ଲଳିତ ଓଠେ

ଫୁଟଥିବ ହାସ

ଶାରଦ ଚନ୍ଦ୍ରିକା ପରି

ସରଳ ତରଳ ବାଣୀ

ଫୁଟୁଥିବ

ବଦନୁ ତାଙ୍କରି

ପଚାରୁ ଥିବ କେ ବୋଉ !

ବାପା ପରା ଯାଇଛନ୍ତି

ଯୁଝ କରି କାହିଁ

ଆସିବେ କି ନାଇଁ ?

କୁଟୀର ବାହାରି ଯେବେ–

ଆସିଥିବ ଯୁଦ୍ଧ କରି

ଟମ୍‌ ଟମ୍‌ ଶୁଣି ଏଇ ଟମକ ବାଜଣା

ଭାଇ କା’ର ଦେଇଥିବ ଭାଇରେ ବିଦାୟ

ଆସିଥିବ ଗାଆଁ ମୁଣ୍ତ ବରଗଛ ଯାଏ

କହିଥିବ କାନେ କାନେ,

ଦେଶର ଗୌରବ ପାଇଁ,

ଜାତିର ସ୍ୱଧର୍ମ ପାଇଁ,

ଦେବୁନାଇଁ ପଛଘୁଞ୍ଚା କେବେ !

ତୂଣୀରୁ ବାହାର କରି

ତୀକ୍ଷ୍ନ ତୀରମାଳା

ଦେଇଥିବ ଖଞ୍ଜି ତାର–

ତୂଣୀର ଭିତରେ

ମନେ ରଖ ମନେ ରଖ

କହିଥିବ ପୁଣି,

ଆମ ବାପ ଗୋସେଁ ବାପା

ଥିଲେ ଯେହୁ ଏଘରର

ମୁରବି ପ୍ରଧାନ

କେତେ ଯୁଦ୍ଧେ ଯୁଦ୍ଧ କରି

ଆସିଛନ୍ତି ଉଡ଼ାଇଣ

ଗୌରବ ପତାକା

ଖୋରଧାର ଦୁର୍ଗଦ୍ୱାରୁ

ପାଇଛନ୍ତି

ଶାଢ଼ୀ ଓ ଶିରୂପା

ସେ ଜାତିର ସେ ବଂଶର

ନିର୍ଭୀକ ସନ୍ତାନ ତୁହି

କ୍ଷୁଦ୍ର ଏହି ଜୀବନରେ

ନ ରଖି ମମତା

ରଖିବୁ ମମତା ମାୟା

ବିଶାଳ ଏ ଦେଶ ପରେ ତୋର !

ଦେଶ ଯଦି ବଞ୍ଚି ପାରେ

ତୋହରି ମରଣେ

ଦେଶ ଯଦି ତୋଳିପାରେ

ବିଜୟ କେତନ

ତୋ ଶୋଣିତ ପ୍ରତିବିନ୍ଦୁ ଦାନେ ।

ଦେଶ ଯଦି ସ୍ୱାଧୀନ ସମ୍ପଦେ ନାଚି

ବାଇପାରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଭେରୀ

ବେଶ ଯଦି ବିଶ୍ୱ ଦରବାରେ କହିପାରେ କଥା

ସ୍ୱାଧୀନ ରସନା ଚାଳି,–

ଦେଶର ଏ ବିଶାଳ ଗୌରବ

ତୋ’ ଶୋଣିତପ୍ରତିବିନ୍ଦୁ ନେଇ

ଦିଶୁଥିବନି କି ଅଭିନବ ?

ଦେଶର ଏ ପୂଣ୍ୟପୂତ ଧୂଳି ମାଟି ସହ

ଜନ୍ମ ଜନ୍ମାନ୍ତର ଧରି

ବଞ୍ଚିଥିବୁ ତୁହି ଅହରହ ।

ତରୁଣ ପ୍ରିୟରେ ଚାହିଁ

କହିଥିବ–‘ପ୍ରିୟତମ ମୋର !

ସଂଗ୍ରାମେ ଢ଼ାଳି ଏ ତନୁ

ଆପଣାକୁ କର ତୁମେ ଗଉରବମୟ !

ଦେଶ ଲାଗି ଜନ୍ମ ତବ

ଜନ୍ମ ନୁହେଁ

ମୋର ଏଇ ଯୌବନର

କ୍ଷଣିକ ମାଧୁରୀ ଖାଲି

ଉପଭୋଗ ଲାଗି,

ଚାହେ ମୁହିଁ ବୀର ସ୍ୱାମୀ

ସମରପ୍ରାଙ୍ଗଣେଯେହୁ

ନାଚି ନାଚି ହସି ହସି କରିବ ସଂଗ୍ରାମ

ଦେଶର ସମ୍ମାନ ଆଉ ଦେଶର କଲ୍ୟଣ

ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ଓ ଅନାହତ–

ରଖି ପାରେ ଯେ ବୀର ତରୁଣ

ଶୋଣିତରେ ପ୍ରତିବିନ୍ଦୁ ଦେଇ

ସେଇ ମୋର ପ୍ରିୟତମ,ନମସ୍ୟ ବି ସେଇ;

ସେଇ ମୋର ଅନ୍ତରର ଉପାସ୍ୟ ଦେବତା,

ଯା ଅନ୍ତର ଅସୀମ ବିକ୍ରମ,

ଯା ଅନ୍ତର ଉଚ୍ଛ୍ୱାସ ପରମ,

ଜାତିର ମଙ୍ଗଳ ଲାଗି

ସମର ପ୍ରାଙ୍ଗଣେ, କହିପାରେ କଥା !

ଯାଅ ମୋର ପ୍ରିୟତମ !

ଯାଅ ଆଜି ସମର ପ୍ରାଙ୍ଗଣେ

ନିଅ ଏ ଶାଣିତ ବର୍ଚ୍ଛ।

ପିନ୍ଧ ଏ ସମର ସାଜ

କଷ ହେ କମର କଷ

ମରଣ ଭିତରେ ଦେଖ ଜୀବନର ମଧୁର ସପନ !!

ହସି ହସି ଦେଉଛି ମୁଁ ସମରେ ମେଲାଣି,

ହସି ହସି ଦେବି ମୁହିଁ

ସୁଧା ଆଲିଙ୍ଗନ

ଯେ’ ଦିନ ଦେଖିବି ମୁହିଁ

ନିର୍ଭୀକ ସଇନି ପରି

ଯୁଝି ଯୁଝି

ଫେରିଅଛ ମୋର ପ୍ରିୟତମ ।’’

ତା’ ଦରିଦ୍ର ଜନ୍ମନୀର

ଆସିଥିବ ଏଥି ଯୁଦ୍ଧ କରି

ଜନନୀ ନିବସି ତା’ର

ଦରିଦ୍ର କୁଟୀରେ

ଭାଲୁଥିବ ନିକି ମନେ ମନେ

ବୟସରେ ସାନ ପୁଣି

ଜାଣିନାଇଁ

ଯୁଝର କୌଶଳ

କେମନ୍ତେ କରିବ ଯୁଦ୍ଧ ?

ବିପକ୍ଷ ଦଳର ଯେବେ

ଘନ ଘନ ଗୁଳିଗୋଳା

ଆସୁଥିବ

କରି ମେଘ ଗରଜନ

ଧନ ମୋର ଜୀବନ ବିକଳେ

ପଛଘୁଞ୍ଚା ଦେଇ ଯେବେ

ଆସିବ କୁଟୀରେ ଫେରି

କେମନ୍ତେ କହିବି-

ସେହୁ ପୁଅ ମୋର, ପ୍ରାଣ ମୋର

ମୋହରି ସ୍ତନ୍ୟରେ ଗଢ଼ା

ତାର ପ୍ରତି ରକ୍ତ ମାଂସ ?

ମୋ ବଂଶର ସକଳ ଗରିମା

ରକତେରକତେ ତା’ର

ରହିଅଛି ବୋଲି ।

ଖଣ୍ତାୟତ ବୀର ।

ନିଜ ପାଇଁ ଆସି ନାହିଁ

ମରଣ ବରଣ କରି

ଆସିଛ ଏ ଜାତି ପାଇଁ

ବୁକୁ କାଟି ରକ୍ତ ଦେବ

ଦେବ ମାଂସ ହାଡ଼

ଦେଖିବ ଏ ବରୁଣେଇ ଶ୍ୟାମଳ ଶିଖରୀ

ଦେଖିବ ଏ ଆକାଶର–

ଗ୍ରହ, ଚନ୍ଦ୍ର, ତାରା

ଦେଖିବ ଏ ବିଲବନ ଶ୍ୟାମଳ ପ୍ରାନ୍ତର

ଦେଖିବ ଦେଖିବ କେହ୍ନେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ପାଇକ

ସମସ୍ତ ଜୀବନ ତା’ର

ଏଇ ଶେଷ ରଣ ଯଜ୍ଞେ

ବଳି ଦେଇ ଅକୁଣ୍ଠିତେ,

ଜାତିର ସମ୍ମାନ ଟେକ

ରଖିଚି ଗରବେ !

ହଟିପାର ଏ ସଂଗ୍ରାମେ ତମେ

କଟିପାର ବଇରୀର ଗୁଳି ଗୋଳାଘାତେ

ବିଦେଶୀ ବଇରୀ ହାତେ

ରହିପାରେ ଏ ଦେଶର ଭାଗ୍ୟଡ଼ୋରି ଦିନେ

କିନ୍ତୁ ମୋର ରାଜଭକ୍ତ, ଦେଶଭକ୍ତ

ଖୋରଧାର ଖଣ୍ତାୟତ ବୀର।

ତୁମର ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତ

ଅନନ୍ତ ସମୟ ଧରି

ରହିଥିବ ଏ ମାଟିର–

ପ୍ରତିଧୂଳି କଣିକାରେ ମିଶି,

ଭାଳିନିଅ ଥରେ ମୋର ପ୍ରିୟତମ ପାଇକ ସର୍ଦ୍ଦାର !

ବିଶାଳ ଏ ଉତ୍କଳର କୀର୍ତ୍ତକଳା

ଧନ ଜନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସମ୍ମାନ ଗୌରବ

ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ତମେ ରଖିଚ ବଞ୍ଚାଇ !

ରଣୋନ୍ମତ୍ତ ଜାତି ମୋର !

ଖୋରଧାର ଶତ ଶତ ପାଇକ ସର୍ଦ୍ଦାର !

ତୁମରି ମୋହନମନ୍ତ୍ରେ

କଥା କହେ ପ୍ରାଣହୀନ

ଯେ ଆଜି ମୁର୍ଦ୍ଦାର।

ବୁକୁରେ ବିପୁଳ ବହ୍ନି

ଜଳଇ ତୁମରି

ହୁତୁ ହୁତୁସ୍ୱର୍ଣ୍ଣଶିଖା ମେଲି

ଓଠରେ ବଜ୍ରର ବାଣୀ

ମୋହନ ଗୌରବେ

ପ୍ରତି ନିତି ଯାଏ ଖେଳି ଖେଳି,

ଶିରାରେ ଶିରାରେ ତବ

ଶୋଣିତ ପ୍ରବାହ

ଆଜନମୁ

କହେ ଯେହ୍ନେ କଥା

ଦେଶ ଜନନୀର ମୁହିଁ

ପ୍ରବୀର ସନ୍ତାନ

ଦେଶ ପାଇଁ

ଲୋଡ଼ା ହେଲେ

ଦେବି ମୋର କଥା

ଦେବି ମଙ୍ଗଳେ ମୋର ମଙ୍ଗଳର ବୀଣା

ବାଜି ଉଠେ ମୃଦୁ ମନ୍ଦ୍ର ତାନେ,

ଦେଶ ପାଇଁ ବାପ ମା

ଭଗିନୀର ମାୟ,

ଏ ଧରଣୀ ପରେ ନାହିଁ ଜାଣେ ।

ଉପରେ ଆକାଶ

ତଳେ ମୋର ପୁଣ୍ୟ ଦେଶ

ବିଲ ବଣ ପରବତ ଘେରା

ସ୍ୱାଧୀନ କେତନ ମୁହିଁ ଉଡ଼ାଇ ଉଡ଼ାଇ

କରୁଥିବି ଚିରନ୍ତନ ଖେଳା;

ତୁମରି ଦେଶର ଆଜି ତୁମରି ଜାତିର

ଆସିଅଛି ଭୀଷଣ ସଙ୍କଟ

ପ୍ରଳୟ ତାଣ୍ତବ ଲିଳା

ସରଜି ତହିଁରେ

ଆପଣାକୁ ଆପେ ହେ ପ୍ରକଟ !

ଦେଖାଅ ଦେଖାଅ ତୁମେ

ହୃତ୍‌ପିଣ୍ତ ଏ ବିଶାଳ ଜାତିର

ଏଇ ଖଣ୍ତା ଏଇ ତଲୁଆରେ

ଚାଲ କାଟି ଶତ ବୈରୀଶିର,

ଏ ଖୋରଧା ଜନନୀର

ନେତ୍ର ନୀର ଧାରା

ପୋଛିଦିଅ ପୋଛିଦିଅ ତମେ

ଦେଶର କ୍ରନ୍ଦନବାଣୀ

ପାରିବ କି ସହ ?

ଦେଶର ଶୋଣିତ ବହି

ତୁମ ବୁକୁ ତଳେ !

ଏଇଠି ଏଇଠି ଦେଶ ପାଇଁ ତା’ର ଜୀବନ ଦେଲା !

ବୀର ବେଶେ ସେ ଯେ ଏଇଠି ଏଇଠି ଯୁଦ୍ଧ କଲା,

ବୀର ଗଉରବେ କମ୍ପିତ କରି ଆକାଶ ପବନ ନିଖିଳ ଧରା,

ଖଣ୍ତା ଗୋଟିଏ ହାତରେ ଧରିଚି ପଡ଼ିଲା ଶୋଇ

କୋଟିଏ ଶତ୍ରୁ ସଇନି ମାରିଚି ଆଗୁଆ ହୋଇ।

ଝର ଝର ଝର ରକ୍ତ ବୋହିଚି ବୁକୁରୁ ତା’ର,

କପାଳେ ଜଳୁଚି ଦାଉ ଦାଉ ଦାଉ ସିନ୍ଦୂର ଗାର ।

ଦମ୍‌ ଦମ୍‌ ଦମ୍‌ ସମ୍ମୁଖୁ ଆସେ ଶତ୍ରୁ ଗୋଳା–

ଏ ବୀର ମାଟିର ବୀର ସନ୍ତାନ

ବୀର ଗଉରବେ ବୁଜିଚି ଡ଼ୋଳା ।

ଦେଖିଚି ପାହାଡ଼, ଦେଖିଚ ନଈ

ଦେଖିଚି ଆକାଶ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱେ ରହି

ଖଣ୍ତା ଗୋଟିଏ ହାତରେ ଧରିଚି ପଡ଼ିଲା ଶୋଇ

ସୁମରି ମାଆ ଜନମ ଭୁଇଁ ।

ସେତିକି ସେତିକି କହଚି

ଆଉ କହଚି କଥା,

ମାଆ ପାଇଁ ତାର ଦେଇଚି ମଥା ।

ଓଠରେ ଫୁଟାଇ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣହାସ,

ଅଙ୍ଗେ ନିଭାଇ ସକଳ ବେଦନା ଗଭୀର ପ୍ରାସ ।

ପାଇକ ଘରର ଯୁବା ବଇସିଆ ଗୋଟିଏ ପିଲା

ବଜ୍ରପରି ତା’ ଜୀବନ ଥିଲା ।

ମଣିଷ ପାଇଁକି ମରିବା ପାଇଁ

ଆସିଥିଲା ସେ ଏତେ ଦୂରରେ,

ଢାଲ ଓ ଖଣ୍ତା ହାତରେ ଧରି

ଜାଳି ବୁକୁ ତଳେ ନିଆଁ ଝଲରେ ।

ଜାଣି ନାଇଁ ସେ ଜାଣି ନାଇଁରେ

ପରକି ଆପଣା ବଡ଼ ସାନରେ,

ଜନମ ଭୁଇଁର ସ୍ୱାର୍ଥ ଲାଗି

ଜୀବନଟି ତାର କଲା ଦାନରେ ।

ବୁକୁ ଚିରି ତା’ର ଜୀବନ ଦେଲା ଜୀବନ ଦେଲା

ଏଇଠି ତାହାର ସମାଧି ହେଲା ! ସମାଧି ହେଲା !

ବଢ଼ିଥିଲା ବଡ଼ ଅଲିଅଳରେ

ଗୋଟିଏ ବୋଲି ସେ ସଙ୍ଖାଳି ସେ

ସବୁରି ସେ ଆଖି ସାରା ଘରରେ ।

ବାନ୍ଧିଲା ଯେବେ କଟିରେ ଫରି

ସମର ଭୁଇଁରେ ଆସିବ ଚଳି,

ହାତରେ ଧଇଲା ଖଣ୍ତା ଢାଲ

କଟିରେ ଭିଡ଼ିଲା ଘାଘୁଡ଼ି ମାଳ,

ବନ୍ଦି ଜନନୀ ଚରଣପଦ୍ମ କହିଲା ପରା–

ଯାଉଳି ଯାଉଚି ଯୁଦ୍ଧ କରି

ନୟନେ ଫୁଟିଲା ଅଗ୍ନି-ତରା !!

ଜନନୀ କହିଲା ଆବେଗ ଭରେ

ଧନମାଳୀରେ !

ଅନ୍ଧୁଣୀ ହୋଇ ରହିଲି ତୋତେ

ଭାଳି ଭାଳିରେ !

ଏଇ ତାଲ ଏଇ ଖଣ୍ତା ଧରି

ଫେରିବୁ ସତେରେ ଫେରିବୁ ସତେ,

ଦେଖିବି ଏ ଦୁଇ ନୟନ ଭରି ?

କେତେ ଦୂରେ କେଉଁ ରାଇଜେ କାହିଁ

ଯୁଝିବୁ ଯାଇ–

ସେ କେଉଁ କଟକ ଖୁରୁଧା ପୁରୀ

ଘରେ ବସି ହେଉଥିବି ମୁଁ ଝରି ।

ଆଗକୁ ନାଇଁକି ପଛକୁ ନାଇଁ

କେହି ତ କାହିଁ,

ରହିଲି ରହିଲି ରହିଲି ସିନା

ତୋ ବାଟ ଚାହିଁ !

ଜନନୀରେ ଚାହିଁ କହିଲା ସିଏ ପକାଇ ରାଣ

ବିକଳ ଅଥୟ ହୁଅନା ବୋଉ,

ମୁଁ ନୁହଇ ଖାଲି ତୋହରି ଧନ–

ଦେଶର ପ୍ରାଣ ମୁଁ ଜାତିର ଟାଣ ।

ଜନମ ଦେଇଚୁ କରିବାକୁ ଖାଲି ଦେଶର କାମ

ବାଜୁଥିବ ଯହିଁ ଯୁଦ୍ଧ ବାଜା

ଫୁଟୁଥିବ ଯହିଁ କମାଣ ତୋପ,

ଲକ୍ଷ ପାଇକ ସୋଦର ସଖା

ଲଢ଼ୁଥିବେ ଯହିଁ ଦେଖାଇ କୋପ।

ତାହାରି ଭିତରେ ଖଣ୍ତା ଧରି

ଶାର୍ଦ୍ଦୁଳ ପରି ଲଢ଼େଇ କରି

ମରିଯାଏ ବୋଉ ମରିଯାଏ ଲୋ !

ରହିବ ମୋହରି ମାଟିର ଟେକି,

ଜନମ ମାଟିର ଜୀବନ ରହୁ

କଟିଯାଉ ପଛେ ମୋହର ବେକ !

ମରିଗଲେ ମୁହିଁ କି ଯାଏ ଆସେ

ମୋ’ ମରଣେ ଯେବେ ଫୁଟିବ ଫୁଲ,

ଗନ୍ଧେ ଉଠିବ ମହକି ଧରା

ସେତକ ତୋହର ଅସଲ ମୁଲ !

ପାଦଧୂଳି ମୋର ମଥାରେ ଦେଏ

ପୁଅ ବୋଲି ଥରେ ଗଭୀର ସେନେହେ

କୋଳକୁ ନେଏ !

ଯୁଦ୍ଧ କରି, ପଡ଼େ ମୁଁ ଢଳି,

ଫେରିଲେ ଭଲ,

ନ ଫେରିଲେ ବୋଉ ! କାନ୍ଦିବୁନି

ଏତିକି ଅନୁରୋଧ ଲୋ ମୋର !

ଏତିକି କହିଚି, କହନି ଆଉ

ଚାଲି ସେ ଗଲା

ଦପ୍‌ ଦପ୍‌ ଦପ୍‌ ଚରଣ ଚାଲି

ସମରେ ପରା !

ଏଇ ଯେ ପଡ଼ିଛି ସମର ଭୂଇଁ

ଏଇଠି ଏଇଠି ଯୁଦ୍ଧ କଲା,

କମ୍ପିତ କରି ଆକାଶ ଭୁବନ ନିଖିଳ ଧରା

ବୁକୁଚିରି ତା’ର ଜୀବନ ଦେଲା ! ଜୀବନ ଦେଲା !

ଏଇଠି ତାହାର ସମାଧି ହେଲା । ସମାଧି ହେଲା !

ବଜ୍ର କଟାଇ ପଥର ଫଟାଇ ଜୀବନ ଆଣେ !

ମଣିଷ ସବୁ କଚି ପାରେରେ

କିଏ ସେ କହିବ କି ମହାଶକ୍ତି

ରହିଚି, ମଣିଷ ଲହୁ ଧାରେରେ !

କଣ ନ କଲା ?

ବୟସ ତାହାର ଅଠର କୋଡ଼ିଏ ହୋଇବ ପରା !

ମାଇଲା ଶର, ପିଁ, ପିଁ ପିଁ ଚାଲିଲା ପରା

ଛିଡ଼ିଲା ଶତ ବଇରି ମଡ଼ା

ଦିଗୁଣ ସାହସେ ଖଣ୍ତା ଚାଳି

କେତେଶ ସଇନି ଦେଲା ସେ ଟାଳି ।

ଶତ୍ରୁ ଦଳର ସେନାପତି, ସେନାପତି ସେ କାହିଁ ?

ଏଇ କେତେ ଦୂରେ ପାହାଡ଼ ଠାଇଁ,

ମାଇଲା ଘୋଡ଼ା

ବିଜୁଳିପରି ସେ ଚାଲିଲା ଦଳି

ହଜାର ହଜାର ବଇରୀ ମଡ଼ା !

ସମର ଭୂଇଁରେ ପଡ଼ିଲା ଢାକ

ଚାଲରେ ଚାଲରେ ପାଇକ ପୁଅ–

ବିଜୟୀ ହୁଅରେ ବିଜୟୀ ହୁଅ

ଭୟ ନାଇଁ ଆଉ ଭୟ ନାଇଁରେ

ଶିରେ ତୋ’ ଶିରୂପା-ବନ୍ଧା ହେବ

ନାଆଁ ଥିବ କାଳ କାଳ ପାଇଁରେ !

ଖଣ୍ତାରେ ଯେବେ ସେନାପତି ଶିର

ଦେଇଚି ଛେଇ

ବିଜୟ କେତନ ବୀର ଓଡ଼ିଶାର

ଦେଲେ ଉଡ଼େଇ

ଓଡ଼ିଆ ସଇନ ଓଡ଼ିଆ ବୀର

ଯହିଁ ଶୁଣ ଖାଲି ଜୟ କଲ୍ଲୋଳ

ଦୃପ୍ତଗୀର।

ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ ପାଇକ-ଯୁବା

ବିଜୟୀ ବେଶେ ଫେରଇରେ

ତୂର୍ଯ୍ୟ ବାଜେ ରଣ ପ୍ରାଙ୍ଗଣେ,

ଓଠେ ତା’ ହାସ ଖେଳାଇରେ

ସାର୍ଥ ଆଜି ଜୀବନ ତା’ର

ସାର୍ଥ ତାର ଯୁଦ୍ଧ

ଜୟ ଉଲ୍ଲାସ ବକ୍ଷ ତାର

ହୋଇ ଉଠେ ଉଦ୍‌ବୁଦ୍ଧ !

ଏତିକିବେଳେ ବଇରି ସଇନ ପାହାଡ଼ ତଳୁ

ଲୁଚି ଲୁଚି ଲୁଚି ମାଇଲା ତଳୁ

ଢଳି ସେ ପଡ଼ିଲା ଧରଣୀ ତଳ

ଉଚ୍ଚାରି ମାଆ ଜନମ ଭୂଇଁ

ହାତରେ ଧରିଚିଖଣ୍ତା ପଟି ପଡ଼ିଲା ଶୋଇ !

ଜୟ ଉଲ୍ଲାସେ ଅଧର ତୀରେ, ସେ ହାସ ଅଛି

ସେଭଳି ରହି,

ବିଜୟୀ ପାଇକ ଏଇଠି ଏଇଠି ଦେଶ ପାଇଁ

ତାର ଜୀବନ ଦେଲା !

ଏଇଠି ତାହାର ସମାଧି ହେଲା ! ସମାଧି ହେଲା !!

ସମାଧି ତାର ହୋଇଚି ଠିଆ

ଏପାଖେ ପାହାଡ଼ ସେ ପାଖେ ନଈ

ଚଉଦିଗେ ଖାଲି ବେତସ-କିଆ ।

ବାଟର ବାଟୋଇ ସେ ପାଖେ ଫେରେ

ଉଦାସ ପରାଣେ ଗୀତଟି ଗାଇ

ଗୋପାଳ ବାଳକ ଚରାଏ ଧେନୁ

ସାନ୍ଧ୍ୟ ସମୀରେ ବଂଇଶୀ ବାଇ ।

ସକାଳ ପରେ ସନ୍ଧ୍ୟା ଆସେ

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଆସି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଫେରେ

କାଳର କପାଳେ ଘଟଣା ଶତ

ସୁଖ ଓ ଦୁଃଖ ନୀରବେ ଖେଳେ !

ପାଇକ ଯୁବାର ସମାଧି ଏ’ ଯେ

କାଳ କାଳ ପାଇଁ ରହିଚି ଚାହିଁ

ଏଇଠି ସେ ଯେ ଯୁଦ୍ଧ କଲା

ରକ୍ତ ଦେଲା ଏ ଦେଶ ପାଇଁ !

ସମାଧି ପଥର ଥାଆରେ ଥାଆ !

ଅସୀମ କାଳର ଜନତା ଆଗେ

କହିବୁ କିଭଳି ପାଇକ ପୁଅ

ଜୀବନ ଦେଲା ଯୁଦ୍ଧ ଯାଗେ ।

ତୁହାଇ ତୁହାଇ କହିବୁ ପରା

ଗରଜି ଗରଜି ଡ଼ାକିବୁ ପରା

ଏଇଠି ଏଇଠି ଦେଶପାଇଁ ତାର ଜୀବନ ଦେଲା !

ଏଇଠି ତାହାର ସମାଧି ହେଲା ! ସମାଧି ହେଲା !!

ରହିଥିବ ଏଇ ଧୂଳି କଣିକାରେ ପଡ଼ି,

ଆକାଶ ପବନ କମ୍ପାଇ ଯାହାତଳୁ

ଫୁଟିଥିଲା ଦିନେ ଶତସିଂହର ରଡ଼ି ।

କହିଥିଲା ଦିନେ ବ୍ରିଟିଶ ଜାତିକୁ ସିଏ

ବଜ୍ରପରାଏ ଦମ୍ଭ କରି ତା’ ଛାତି,

ଜୀବନ ଭିକ୍ଷା କରିବି ତୁମରି ଆଗେ

ମୃତ୍ୟୁରୁ ଭୟ ଦେଖାଉଚ ଦିବାରାତି ?

ଏ ଦେଶ ଜାତିର ସଂପଦ ଗଉରବ

ସଂପି ଦେବି ମୁଁ ତୁମ କରେ ଡରି ଡରି,

ଏ ମୋର ସ୍ୱାଧୀନ କଣ୍ଠେ ମୁଁ ପରା ନିଜେ

ପରାଧୀନତାର ଶୃଙ୍ଖଳ ନେବି ବରି !

ସ୍ୱାଧୀନ ଜୀବନ ଅଗ୍ନି ବୁକୁରେ ଧରି

ମରିଯିବା ଭଲ ସିଂହ ପରାଏ ଲଢ଼ି,

ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ନିର୍ଲଜ ଦେହ ଧରି,

ଶତ୍ରୁ ଶରଣ ଯିବିନି ଭିକ୍ଷା କରି ।

ଏ ମୋର ଜୀବନ ମୋହର ନୁହେତ ଖାଲି

ମୋ ସାରା ଦେଶର ଏ ଯେ ନିଃଶ୍ୱାସନଳୀ,

ମୋ ଦେହର ପ୍ରତି ରେଣୁରେ ରେଣୁରେ ପରା

ମୋ ଦେଶ ଜାତିର ଗର୍ବ ଉଠଇ ଥରି ।

ମଥା ନତକରି ତୁମରି ଚରଣ ତଳେ

ଆଜି ମୁଁ ଯେବେ ମୋ ଜୀବନ ଭିକ୍ଷା କରେ,

ମୋ’ ଜାତି ଭିତରୁ ବହ୍ନି ନିଭାଇଦେଇ

ରଖିବି ସିନା ମୁଁ ନେଇ କେଉଁ ରସାତଳେ ।

ତା’ ଦେହ ଅସ୍ଥିମାଂସର ଅବଶେଷ

ରହିଥିବ ଏଇ ଧୂଳି କଣିକାରେ ପଡ଼ି

ଆକାଶ ପବନ କମ୍ପାଇ ଯାହାତଳୁ

ଫୁଟିଥିଲା ଦିନେ ଶତ ସିଂହର ରଡ଼ି !

ଏଇ ଯେ ଦେଖୁଚ ଦୁର୍ଗମ ଗିରିଗଡ଼,

ଫାସିଦିଆ ବର ଏଇଠି ଯେ ଠିକ୍‌ କଲା

ସେଇ ଯେ ବ୍ରିଟିଶ୍‌ ଜାତି ନିର୍ମମତର ।

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ଫଉଜ ରହିଲେ ଘେରି,

ଯମଦୂତ ପରି ଭୀଷଣୁ ଭୀଷଣତର,

ଫାସିପ୍ରାନ୍ତର କିଣି କିଣି ଦେଲା ଡାକ

ମଣିଷ ତହିଁରେ ପଶିବା କଷ୍ଟକର ।

ପିଠିରେ ଚାବୁକ, ହାତେ ହାତକଡ଼ା ଦେଇ

ଏ ଜାତିର ମେରୁଦଣ୍ତକୁ କିଏ ଆଣେ ?

ନିର୍ମମତାର ସକଳ ଅସ୍ତ୍ର କିଏ ଭୂଷି ଭୂଷି ଦିଏ

ତାହାରି ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାଣେ !

ମୁକ୍ତିର ସୁରା ଏଇଭଳି ମିଠା କିରେ,

ମୁକ୍ତି ସପନ ଏ ଭଳି ମଧୁରତର !

ଯା ପାଇଁ ମଣିଷ ସକଳ ନିର୍ମମତା

ସହିବା ପାଇଁକି ହୁଅଇ ଅଗ୍ରସର ।

ସମ୍ମୁଖେ ତାର ଫାସିର ବୃକ୍ଷ ଦିଶେ

ଦିଶଇ ଦୁର୍ଗ ବିଲ ବନ ପ୍ରାନ୍ତର,

ସମ୍ମୁଖେ ଖାଲି ଚାଲିଛି ନ କହି ବାଣୀ–

ଏ ବୀର ଜାତିର ଗଉରବ ଅନ୍ତର !

ରହରେ ସିପାହୀ ରହରେ ଫଉଜ ରହ

ଏତେ କିପାଇଁ ନିର୍ମମ ତାହାପରେ,

ଆକାଶ ପବନ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରୁ ଅବା

ଭାସି ଆସେ ବାଣୀ ଗିରି ଗଡ଼ ତଳେ ତଳେ ।

ସେ ଦିନ ନୁହେଁତ ବହୁତ ଦିନର କଥା,

ଏଇ ଯେ ଦେଖୁଛ ଦୁର୍ଗମ ଗିରି ଗଡ଼,

ଫାସିଦିଆ ବର ଏଇଠି ଯେ ଠିକ୍ କଲା

ସେଇ ଯେ ବ୍ରିଟିଶ ଜାତି ନିର୍ମମତର ।

ବରଗଛ ତଳେ ଫାସିରେ ଲଗାଇ ମଥା,

ଅନ୍ତର ତାର କହୁଥିଲା ଅବା କଥା,

ମୃତ୍ୟୁ ଭିତରେ ମରେ ନାହିଁ ସ୍ୱାଧୀନତା ।

କେହିତ ନଥିଲେ କେହିତ ନ ଥିଲେ ତହିଁ

ଦେଖିବାକୁ ତାର ଗୁରୁଗମ୍ଭୀର ମୁହଁ,

ଦେଖୁଥିଲା ଦୂରୁ ନଗର ଓ ଜନପଦ

ଦେଖିଥିଲା ବନ ପର୍ବତ ଝର ସୁଅ ।

ଆଣିଲା ବୁଲାଇ ନିର୍ଭୀକ ଆଖି ଡ଼ୋଳା,

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗେ ତା’ ଜନମ ମାଟିର ପରେ,

ସେ’ ଯେ ଆଖି ବୀରଦର୍ପ-ଶୋଣିତେ ଗଢ଼ା

ନିୟତ ଯହିଁରୁ ଉନ୍ମାଦନା ଯେ ଝରେ ।

ସେ ଆଖି ଭିତରୁ ଫୁଟିଥିବ ବୀରବାଣୀ

ବିରାଟ ଶୂନ୍ୟେ ଲେଖା ହୋଇଥିବ ରହି,

ଆଜିର ପାତ୍ରୀ ! ବିରାଟ ଶୂନ୍ୟ ଭାଲେ

ନୟନ ପକାରେ ଅଗ୍ନି ଆସୁଛି ବହି !

ପ୍ରଳୟଙ୍କର ଝଡ଼ମାଡ଼ିମାଡ଼ି ଆସୁ,

ଆକାଶ ଭାଙ୍ଗୁ ପଛେ ମସ୍ତକ ପରେ,

ଚାଲିବାକୁ ହେବ ପ୍ରତି ମଣିଷକୁ ଏଥି

ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାଣର ନିଆଁ ଜାଳି ବୁକୁ ତଳେ !

ବଂଚିଲା ପରି ପାରିବ ବଞ୍ଚି ସିଏ,

ନଚେତ୍ ଧରାରେ ମଡ଼ା ମୁର୍ଦ୍ଦାର ପରି,

ତା’ର ଜୀବନରେ କିବା ସଂପଦ ଥାଏ ?

ହଜାରେ ବରଷ ରହିଲେ ଜୀବନ ଧରି ।

ଏ ମହା ଜାତିର ସନ୍ତାନ ହେଲା ଠିଆ

ବରଗଛ ତଳେ ଫାସିରେ ଲଗାଇ ମଥା,

ଅନ୍ତର ତାର କହୁଥିଲା ଅବା କଥା

ମୃତ୍ୟୁ ଭିତରେ ମରେ ନାଇଁ ସ୍ୱାଧୀନତା ।

ପଚାରେ ଭଗ୍ନ ଦୁର୍ଗର ପ୍ରତିଶିଳା,

କେଡ଼େ ନିର୍ମମେ ପାଇଲା ସେ ଏଥି ଫାସି,

ଏ ମାଟିର ସେ ଯେ ପୁଅପରି ପୁଅ ଥିଲା ।

ଗଡ଼ ପ୍ରାନ୍ତର ଅସୀମ ଶୂନ୍ୟ ଚାହିଁ,

ନିଜନ ରାତିରେ ପଚାରଇ ବେଳେ ବେଳେ,

ଏଭଳି ନେତାର କଣ୍ଠେ ଦେବାକୁ ଫାସି

ଶତ୍ରୁର ହାତ କେଉଁଭଳି ଗଲା ହେଲେ ?

ଶାନ୍ତ ଶୀତଳ ସମୀରଣ ଦୁରୁ ଆସି

ଘନବନ ଦେହେ ଛୁଇଁ ଛୁଇଁ ଦିଏ କହି,

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ ଏଇଠି ପାଇଲା ଫାସି,

ନଥିଲେ ତାହାର ସୈନ୍ୟ ପଦାତି ରହି ?

ଦୁର ଧେନୁପଲ ଗୁରୁଗୁରୁ ଟିପା ନାଦେ

ମନ୍ଦ୍ରି ଉଠଇ ଯେହ୍ନେ ଏ ବୀର ବାଣୀ,

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ ପାଇବାର ବେଳେ ଫାସି,

ମରିନି ତାହାର ବୁକୁର ସିଂହଠାଣି !

ପ୍ରତି ଜନପଦ ଜନପଦେ ଚାହିଁ କହେ

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ ପାଇଲା ପଛକେ ଫାସି,

ନିଜକୁ କିନ୍ତୁ ଶତ୍ରୁର ପାଦତଳେ

ବିକିନି ବିକିନି ପ୍ରଲୋଭନରେ ଭାସି !

ଅସୀମ ଶୂନ୍ୟ ଏ ମାଟିର ପ୍ରତି କାନେ

କହିଚି କହୁଚି କହୁଥିବ କାଳ କାଳ,

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ ଅନ୍ତିମ ଆଖି ଡୋଳ

କହିଥିଲା ଯେଉଁ ବାଣୀ ଚିର ବଳିୟାର

‘‘ପ୍ରଳୟଙ୍କର ଝଡ଼ ମାଡ଼ି ମାଡ଼ି ଆସୁ

ଆକାଶ ଭାଂଗୁ ପଛେ ମସ୍ତକ ପରେ,

ଚାଲିବାକୁ ହେବ ପ୍ରତି ମଣିଷକୁ ଏଥି

ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାଣର ନିଆଁ ଜାଳି ବୁକୁ ତଳେ ।’’

ବୀରଗର୍ବେ ତୋଳିବାର ସ୍ୱାଧୀନ ବିଜୟ ଛତି

ଓଡ଼ିଶା ଜନନୀ ଶିରେ, ମନେ କିହେ ପଡ଼େ ତବ

କେମନ୍ତେ ଜାତିର କୀର୍ତ୍ତି ରଖିଥିଲ ଅଭିନବ,

କେମନ୍ତେ ସଇନି ଚାଲି କେଶରୀ ବିକ୍ରମେ ବୀର

ଚାଲିଥିଲ ଖଣ୍ତା ଧରି, ଧରି ତଲୁଆର ତୀର

ସଂଗ୍ରାମ କବିତା କେହ୍ନେ ଗାଉଥିଲେ ବୀରଦଳ

ଯାର ଅଗ୍ନି ବୋଳା ତାନ, ପରାଶେ ପରାଶେ ବଳ–

ଆଣୁଥିଲା,ଲଙ୍ଘି ବିଲ ପ୍ରାନ୍ତର ପାହାଡ଼ ପଥ

ଚାଲିଥିଲ ସିଂହପରି ନୋହି ଲବେ ଅବନତ ।

ଜାତିର ପତାକା କେହ୍ନେ ଉଡ଼ୁଥିଲା ଫର ଫର

ସ୍ୱାଧୀନ ଜୀବନ ଘେନି ଦିଶୁଥିଲା ଉର୍ଜସ୍ୱଳ

ଜାତିର ଜୀବନ-ତନ୍ତ୍ରେ ଗୌରବର ହୋମାନଳ

କେମନ୍ତେ ସେ ଜାଳିଥିଲା ଘେନି ଯୁଗ ଯୁଗାନ୍ତର

ହିମାଦ୍ରୀର ପାଦ ତଳୁ ସୁଦୂର ନର୍ମଦା ଯାଏ

କେତେ ରାଜା ମହାରାଜା ସାମନ୍ତ ରାଉତରାଏ

ସସଂଭ୍ରମେ ନୋଇଁ ଶିର ଏ ଜାତି ପତାକା ତଳେ

ସମ୍ମାନ ଓ ଗଉରବ ଦେଉଥିଲେ ବଳେ ବଳେ

ଓଡ଼ିଆର ଗର୍ବଦମ୍ଭ ଓଡ଼ିଆର ସ୍ୱାଧୀନତା–

ପାଶେ ନଇଁ ପଡ଼ୁଥିଲା ସବୁରି ତେଜସ୍ୱୀ ମଥା !

ଗଜପତି ରାଜା ପାଇଁ ଏ ଦେଶ ପାଇକ ପିଲା

ସର୍ବସ୍ୱ ସଂପିବା ପାଇଁ ତିଳେ କି କୁଣ୍ଠିତ ଥିଲା ?

‘ଜୟ ଗଜପତି ଜୟ’ ରସନାର ପ୍ରତିସ୍ନାୟୁ

ଗାଉଥିଲା, ଥିବା ଯାଏ ଶେଷ ବିନ୍ଦୁ ପରମାୟୁ

ଓଡ଼ିଶାର ଗଜପତି ଓଡ଼ିଶା ନିଖିଳଦେଶ

ଗୌରବର ସିଂହାସନେ ସ୍ୱାଧୀନ ସୁନ୍ଦର ବେଶ–

ପିନ୍ଧି ଆହା ରହିଥିଲା କେହ୍ନେ ଧରି କାଳ କାଳ

ଜୀବନ ନାଡ଼ିରେ ବହି ଶୋଣିତର ଉଷ୍ମଧାର

ବିଶ୍ୱ ଆଗେ ବଡ଼ ଯେବେ ଥିଲା ଏ ବିଶାଳ ଜାତି

ମୂଳେ ତା ପାଇକ ରକ୍ତ, ପାଇକ ଇସ୍‌ପାତ ଛାତି !

ଉଠ ଉଠ ସେନାପତି ! ଏ ବୀର ପାଇକ ଜାତି

ଏ ମାଟିରେ ଥିବାଯାଏଁ ପତାଇବେ ବୀରଛାତି–

ଗୁଳି ଓ କମାଣ ଆଗେ । ଏ ଜାତି ଶୋଣିତ ଧାର

ଏ ଦେଶର ମୁକ୍ତି ଲାଗି ହେବ ନିଶ୍ଚେ ବଳିଆର ।

ଏ ଦେଶ ବଞ୍ଚିଛି ଯେବେ ବଞ୍ଚିଛି ପାଇକ ଲାଗି

ଯୁଗେ ଯୁଗେଏଇକଥା ଉଠିବ ଏ ବିଶ୍ୱେ ଜାଗି

ନୀଚ ସ୍ୱାର୍ଥ ବାସନାର ଯହିଁ ନାମଗନ୍ଧ ନାଇଁ

କେମନ୍ତେ ରହିବା ଥିର କେଶରୀ ଜୀବନ ପାଇ

ଉଠ ଉଠ ସେନାପତି ! ଆଉ କିପାଁ କର ଡେରି,

କଷ ହେ କମର କଷ ବଜାଅ ସଂଗ୍ରାମ ଭେରୀ !

ମହେନ୍ଦ୍ର ଅଚଳ ଡାକେ, ଡାକେ ତୁଙ୍ଗ ମେଘାସନ

ଡାକେ ଗିରି ବାରୁଣେଇ-ପ୍ରତିଶିଳା, ତରୁଗଣ

ଶୋଲରୀଭାଲେରୀ ଡାକେ ଡାକେ ପ୍ରତି ଗୋଡ଼ିମାଟି

ଆସ ସେନାପତି ଆସ ବୀରତ୍ୱ ଗରବେ ଭାତି !

ଚିଲିକାର ନୀଳକାନ୍ତ ପ୍ରତିଊର୍ମି ଥରି ଥରି

ଡାକେ ଆସ ସେନାପତି ଆସ ତଳୁଆର ଧରି

ମହାନଦୀ କହେ ଆଜି କାଠଯୋଡ଼ୀ କାନେ କାନେ

ସେଇ ସେନାପତି ଏକା କରଇ ସଂଗ୍ରାମ ଟାଣେ

ନିଖିଳ ଦେଶର ପ୍ରତି ରେଣୁ ରେଣୁରେ ତବ

ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଖେଳି ବୁଲେ ଢ଼ାଳି ପୁଣ୍ୟ ଗଉରବ;

ବାନ୍ଧହେ ପଗଡ଼ି ଶିରେ ବାନ୍ଧ ବୀର ସେନାପତି,

ତୁମରି ଶୋଣିତେ ନାଇଁ ଶତ୍ରୁପଦ ତଳେ ନତି

ତୁମରି ଶୋଣିତେ ନାଇଁ ହାହାକାର ନୈରାଶ୍ୟର

ତୁମେ ଥିଲେ ଏ ଜାତିର ଅଛି ଶତ ସିଂହବଳ,

କରେ ତଲବାର ଧରି ଖାଲି ହୋଇଥିଲେ ଠିଆ

ସବୁରି ପରାଶେ ଜଳି ଉଠିବ ସଘନେ ନିଆଁ

ବୃଦ୍ଧ ବୀର ସେନାପତି ! ତୁମରି ଇସ୍‌ପାତ ଦେହେ

ଯେତେଯେତେ ଖଣ୍ତାଘାତ ଗୋଟିଗୋଟି ହୋଇ ଶୋହେ

ଦେଖ ଏଇ ସୈନ୍ୟଦଳ, ଶତ ସିଂହ ପରାକ୍ରମ

ବୁକୁତଳେ ଖେଳୁ ତୋଳୁ ମଥା ହିମାଚଳ ସମ ।

ଜାଣିଚକି ସେନାପତି ଜାଣିଚକି କିଏ ତମେ ?

ଏ ଜାତି ନିଶ୍ୱାସ ଧାରା ତୁମେହେ ବହିଚ ଜଣେ !

ଏ ଜାତିର ମେରୁଦଣ୍ତ ତୁମେ ବୀର ଅରିନ୍ଦମ

ତୁମରି ବାହୁରେ ଫୁଟେ ଏ ଜାତିର ପରାକ୍ରମ

ତୁମେ ବୀର ଏ ମାଟିରେ ମାଟି ହୋଇ ମରିପାର

ତୁମରି ସମାଧି ତଳୁ ଅସୀର ବୀର ଝଙ୍କାର

ଫୁଟୁଥିବ, କାଳ ଦନ୍ତ ହାଣି ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି

ସେ ମାଟି କପାଳେ ବୋଳି ଏ ଜାତି ଜୀବନ ତରୀ

ଏ ଧରଣୀ ସିନ୍ଧୁତୀର ବୀର ଦର୍ପେ ଚାଲିଥିବ

ତୁମରି ଏକଇ ପ୍ରାଣ କୋଟି ପ୍ରାଣେ ଖେଳିଯିବ ।

ବୁଝିଚକି ସେନାପତି ! ତୁମରି ଏ ଜୀର୍ଣ୍ଣପ୍ରାଣ

ସଂଗ୍ରାମେ ପାରିବ ନାଇଁ ଦେଖାଇ ଗଭୀର ଟାଣ ?

ନିଜଠାରେ ପତ୍ୟୟ କି ନିଜେ ପାରୁ ନାହିଁ କରି

ଦେଶର ଦୈନ୍ୟରେ କେବେ ଯିବ କି ଶୋଣିତ ମରି ?

ମିଥ୍ୟା ମିଥ୍ୟା ମହାଭ୍ରମ ଛାଡ଼ି ସେ ଦୁର୍ବଳ ଆଶା

ଧର କରେ ତଲୁଆର ଫୁଟାଅ ଅନଳ ଭାଷା

ଜୀର୍ଣ୍ଣ ଅଙ୍ଗେ ତଡ଼ିତର କମ୍ପନ ଉଠିବ ଖେଳି

ଯୁବକର ବଳବୀର୍ଯ୍ୟ ଶିରାରେ ଉଠିବ ଖେଳି

ଯୁବକର ବଳବୀର୍ଯ୍ୟ ଶିରାରେ ଶିରାରେ ଫେରି

ଦେବ ନବ ଉନ୍ମାଦନା, ଉନ୍ମତ୍ତ କେଶରୀ ସମ

ଆସ ବୀର ସେନାପତି ! ତୁମେ ଏ ଜାତିର ବର୍ମ !

ବାଜଇ ସମର ବାଦ୍ୟ ଅସୀମ ଆକାଶ ଚିରି

ବାଜି ଉଠୁ ବୁକେ ତବ ଚାହିଁଛନ୍ତି ସୈନ୍ୟଦଳ

ଚାଲ ସେନାପତି ଚାଲ ଚାହିଁଛନ୍ତି ସୈନ୍ୟଦଳ

ଧର ଏ ପତାକା କରେ ଏଇ ରଣ ଅଶ୍ୱେ ଚଢ଼

ଚାଲ ଏଇ ଦୁର୍ଗ ପଥେ ଚାଲ ହେ ଜାତିର ବୀର

ହିମାଦ୍ରି ପରାଏ କରି ସମୁନ୍ନତ ନିଜ ଶିର

କଟୀ ତଟେ ଖଣ୍ତା ଝୁଲୁ ପୃଷ୍ଠେ ଶୋହୁଶରମୁଣା

ବୁକୁରେ ଅନଳ ଜଳୁ ଢ଼ାଳି ନବ ଉନ୍ମାଦନା

ଜାତି ପାଇଁ ଛାତି ଯେହୁଅକୁଣ୍ଠିତେ ପାରେ ପାତି

ତାକୁ ଏକା ସମାଦର କରେ ଏ ଧରତ୍ରୀ ମାଟି ।

ବୋଲ ଗଜପତି ଜୟ ! ଉତ୍କଳ ଜନନୀ ଜୟ !

ଚାଲ ସେନାପତି ଚାଲ ଦେଇ ଦେଇ ବରାଭୟ

ଦିଅ ନାରୀ ହୁଳୁହୁଳି, ଚାଲେ ବୃଦ୍ଧ ସେନାପତି

ଜାତିର ପତାକା ତଳେ, ଦେଶ ଜନନୀର କ୍ଷତି

ପାରେନା ପାରେନା ସହି, ଚାଲେ ଦୃପ୍ତ ସିଂହ ପରି

ସବୁରି ପରାଣ ତଳେ ବିଜୟର ଆଶା ଭରି-

ଆସଇ ସୋହାଗ ଭରେ । ବାଜଇ ସଂଗ୍ରାମ ଭେରୀ

ଚାଲନ୍ତୁ ପାଇକ ଦଳ ଖଣ୍ତା କରେ ଖେଳି ଖେଳି

ଅଶୀତି ବର୍ଷୀୟ ବୃଦ୍ଧ ଚାଲେ ଆଜି ରଣାଙ୍ଗନେ

ଜାତିର କ୍ରନ୍ଦନ ବାଣୀ ସହି ପାରିଲାନି କ୍ଷଣେ !!

ବାଜିଲା ଶିଙ୍ଗା ବାଜିଲା ତୁରୀ

ବରୁଣୀପାହାଡ଼ କହିବ ତୁମେ

ଶତ୍ରୁ ସଇନି ଦେବାକୁ ଚୂରି

ଆସିଲି ମୁଁ ଏଇ ଯୁଦ୍ଧ ଭୂମେ

ସୁଦୂର ସେ କେଉଁ ପଲ୍ଲୀ କଣେ

ଅଜଣା ମୋହର କୁଟୀରଟିଏ

ବରୁଣୀପାହାଡ଼ କହିବ ତମେ

ମୋ ବିନୁ ମୋହର ନ ଥିଲା କିଏ

ବିଦେଶ ଖାଲି ହେ ଯୁଦ୍ଧ କରି

ଜନ୍ମ ଭୁଇଁର କୀର୍ତ୍ତି ଲାଗି

ବାପା ମୋର ଯାଇ ଥିଲେଟି ମରି

ବୋଉଥିଲା ମୋର କୁଟୀରଜଗି

ପିଲାଟି ଦିନରୁ ଜନନୀ ମୋରେ

ଶିଖାଇଛି ପରା ଖଣ୍ତା ଖେଳ

ଶିଖାଇଚି ଶର ମାରିବା ପୁଣି

ପ୍ରତି ନିତି ହେଲେ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳ !

କେତେଦିନ ଏବେ ହେଲାଣି ପରା,

ଏଇତଲାଗୁଚି ସପନ ପରି

ଅନ୍ତିମ ଶେଯେ ନୀରବେ ଶୋଇ

କହିଥିଲା ବୋଉ ଗର୍ବ କରି,

‘ଜାତିର ପୁଅତୁ ଦେଶର ପୁଅ

ପାଇକ ଜାତିର ରକ୍ତ ପରା

ଶିରାରେ ଶିରାରେ ବହଇ ତୋ’ର

ଦେଶପାଇଁ ତୋ’ର ଜୀବନ ଗଢ଼ା !

ଦେଶପାଇଁ ଯେବେ ଡାକରାଆସେ

ହସିହସି ଆଗେ ହୋଇବୁ ଠିଆ

ଯୁଦ୍ଧ କରିବୁ କମାଣ ଆଗେ

ପତାଇ ଦେଇ ତୋ ବଜ୍ର ହିୟା ।’

ମରଣ ଶୟନେ କହିଛି ମୋରେ

ତାପରେ ବୁଜିଲା ନୟନ ଡୋଳା

ସେ ଦିନୁ ତା’ର ଅନଳବାଣୀ

ବକ୍ଷେ ମୋ ଅଛି ହୋଇଣ ଖେଳା ।

ବାଜିଲା ଶିଙ୍ଗା ବାଜିଲା ତୁରୀ

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ କହିବ ତମେ

ଯୁଦ୍ଧେ ଆସିଲି ଯୁଦ୍ଧ କରି

କେହି ମୋର ନାହିଁ ନିଜର ଜଣେ,

ହୁସିଆର ହୁସିଆର ହୋ !

ସେନାପତି ପରା ଡାକିଲା ଦୂରେ

ତଲୁଆର ତଲୁଆର ହୋ !

ଚାଲି ନିଅ ଏ ଯେ ଶତ୍ରୁ ପୁରେ

ଚାରି ହତିଆର ବନ୍ଧା ହୋ

ଡେଇଁ ପଡ଼ି ଯେତେ ସୈନ୍ୟ ଏଥି

ଯୁଦ୍ଧକରି ମୁଁ ଚାଲିଲି ହୋ

ଡେଇଁ ଡେଇଁ ଗାଇ ଯୁଦ୍ଧ ଗୀତି;

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ କହିବ ତମେ

ଦୂର ପଲ୍ଲୀର ପାଇକ ପିଲା

ଶର ମୁନ ବାଜି ପଡ଼ିଛି ଏଥି

ସରିବ ଏବେ ତା ଜୀବନ ଲୀଳା ।

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ କହିବ ତମେ

କହିବ ମୋ ଦେଶ ସବୁରିକାନେ

କେସନେଉଡ଼୍ର ଭୁଇଁରେ ମୋର

ଭଲ ପାଇଛି ମୁଁ ଜୀବନଦାନେ

ବଣ ପର୍ବତ ପରିଖା ଘେରା

ଉଡ଼୍ର ମାଟିର ଦୁର୍ଗମାଳା

ଜାତିର ବିଶାଳ ଗର୍ବ ପରି

ଜାତି ଇତିହାସେ ଜୀବନ ଧାରା !

ଆକାଶ ଚୁମ୍ବୀ ଦେଉଳ ଶତ

ଫତ ଫତ ଯହିଁ ପତାକା ଉଡ଼େ

ପଲ୍ଲୀ ନଗର ସୋଦର ସଖା

ଚନ୍ଦ୍ରମୁଖ ମୁଁ କେସନେ ଭୁଲେ ?

ଉଡ଼୍ର ମାଟିର ପବନ ପାଣି

ଆକାଶର ଗ୍ରହ ଚନ୍ଦ୍ର ତାରା

ସକଳ ମୋହରି ପରାଣ ପ୍ରିୟ

ମୋହର ନାଡ଼ିର ରକ୍ତ ଧାରା !

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ କହିବ ତମେ

ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି କହିବ ପରା

ଏଇ ଗଛତଳେ ବୁଜିଲି ଆଖି

ଚାହିଁ ମୋ ଜନନୀ ଉଡ଼୍ର ଧରା;

ବୁଜିଲି ବୁଜିଲି ନୟନ ପରା

ଏଇ ଏଇ ଶେଷ ବିଦାୟ ଦିଅ

ଶୁଭୁଛି ଯୁଦ୍ଧ ବାଇଦ ମତେ

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ କୋଳକୁ ନିଅ ।

ଏ ବୀର ମାଟିର ଉଷ୍ଣ ରକତେ ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଉଷ୍ଣତର

ଆସ କଳ୍ପନା ସୁଦୁର ଅତୀତୁ ଆସ ହେ ଆସ ।

କାନେ କାନେ ମୋର କହିଦିଅ ତାର ଗଉରବଭରା ସେ ଇତିହାସ,

ଦେଖାଇ ଦିଅହେ କଳ୍ପନାରାଣି ! ଏ ଗଡ଼ବୁକୁରେ ଶୁଭିଲା ଯେ ବାଣୀ

ବାଜିଲା ଯେ ଦିନ ସମର ବାଦ୍ୟ,

ବୋହିଲା ଯେ ଦିନ ଶୋଷିତ ଆଦ୍ୟ,

କିଭଳି ଏ ଜାତି ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ କରିଛି ଭୀଷଣତର,

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଛି ଲାଲମାଟିର ଖୋରଧା ଗଡ଼ ।

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ ତଳେ ତଳେ ତଳେ ରହିଛି କେବଳ ପଡ଼ିଆବଡ଼।

ଆସ କଳ୍ପନା ସୁଦୂର ଅତୀତୁ ଆସ ହେ ଆସ,

ଜାତି ନିଶ୍ୱାସ ବହୁଥିଲା ଏଥି ବୀରଗଉରବେ ବରଷ ମାସ ।

ସେଦିନ ଏଜାତି ଥିଲା କେଉଁଭଳି ଛାତିରେ ବିରାଟ ଆକାଙ୍‌କ୍ଷା ଭରି,

ବିଜୟ ତୂର୍ଯ୍ୟ ବଜାଇବଜାଇ,

ସ୍ୱାଧୀନ ସପନେ ଜୀବନ ମଜାଇ ।

ସିଂହ ପରାଏ ବୀରବିକ୍ରମେ ଦିଶୁଥିଲା କିବା ଉର୍ଜସ୍ୱଳ।

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଛି ଲାଲ୍‌ ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ।

ପାଇକ ଜାତିର ହୃତପିଣ୍ତକି ସ୍ପନ୍ଦିତ ହୁଏ ଥରକୁ ଥର ?

ମନେ ପଡ଼େ ଯେବେ ବାଜିଲା ଶିଙ୍ଗା ବାଜିଲା ତୁରୀ,

ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ତରୁଣ ପାଇକ ଧଇଲେ ଖଣ୍ତାଧଇଲେ ଛୁରୀ ।

ସିଂହ ପଭାଏ ଗରଜି ଗରଜି ଜୀବନ ସକଳ ମମତା ବରଜି ।

ସ୍ପର୍ଦ୍ଧା ପାଇକି ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଭୂଇଁର

ବଳି ଦେଇ ନିଜ ଉନ୍ନତ ଶିର

ଜାତିର କୀର୍ତ୍ତି ବୁକୁର ରକ୍ତେ ରଖିଦେଇଗଲେ ଅନଶ୍ୱର !

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଛି ଲାଲ୍‌ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ।

ଏ ମାଟି ଉପରେ ଜୟୀରାଜଗୁରୁ ଫାଶୀ ପାଇଅଛି କରୁଣତର,

ଗଜପତି ରାଜା ମନ୍ତ୍ରୀ ସେଇରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ସେଇ,

ଯୁଗ ଯୁଗ ପାଇଁ ଅମର ହୋଇଚି ଜାତି ପାଇଁ ଛାତି ପତାଇ ଦେଇ

ଏଇ ବରୁଣେଇ ଶିଳା ଗଡ଼ ତଳେ ଦର୍ପେ କହିଲା ଗଉରବ ଭରେ

‘ମରିବି ମୁଁ ଚଢ଼ି ଫାସୀ ଖମ୍ବରେ

ଶୋଣିତେ ମୋ ଅଛି ସେଇ ଦମ୍ବରେ

ଯୁଦ୍ଧ ମୁଁ ଚାହେଁ ସନ୍ଧି ଚାହେନା ଘୃଣିତ ଶତ୍ରୁ ଚରଣ ତଳ’

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଛି ଲାଲ୍‌ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ।

ବୀର ବକ୍‌ସିର ଅସିଝଙ୍କାର ଦେଲା ଏ ଜାତିରେ ନବୀନ ବଳ ।

ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ପାଇକ ଟୋକାରେ ପାଇକ ଟୋକା

ନିଶ ମୋଡ଼ିଦେଇ ବୀରହୁଙ୍କାରେ ତଲବାର କରେ ଦେଲେ ରେ ଦେଖା

ଗରମ ରକ୍ତ ଶିରାରେ ଶିରାରେ ନାଚି ଉଠିଲା କି ଅମର ଲୀଲାରେ

ଶାଣିତ ଶାୟକ ବାଜେ ଘନ ଘନ

କମ୍ପି ଉଠିଲା ଏ ଗଡ଼ କାନନ

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ ସ୍ତମ୍ଭିତ ହେଲା, ସ୍ତମ୍ଭିତ ହେଲେ ବଇରୀଦଳ !!

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଛି ଲାଲ୍‌ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ।

ଯେ ଦିନ ବାଜିଲା ଗୁଳି ବନ୍ଧୁକ ବୁକୁପରେ ତାର ଭୀଷଣତର

ଗଡ଼ର ପାଚିରୀ ଛିଣ୍ତି ପଡ଼ିଲା ଧରଣୀ ତଳେ

ଦୁର୍ଗଶିଖରୁ ପତାକା ଖସିଲା ବଇରୀ ଗୋଳାର ଚମକ ବଳେ

ଚାଲିଲେ ସୈନ୍ୟ ଆହୁରି ସୈନ୍ୟ କି ଅବା ସୁପ୍ତ କେଶରୀ ବନ୍ୟ

ବର୍ଚ୍ଛାରେ କରି ବଇରୀ ଚର୍ଚ୍ଚା

ଦେଖାଇ ଦେଲେରେ ପାଇକବଚ୍ଚା

ଜନମ ମାଟିର ଅପମାନ ଆଗେ ଜୀବନ ଆମର ନୁହେଁରେ ବଡ଼ !

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଛି ଲାଲ୍‌ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ।

ବୀର ବକ୍‌ସିର ସମରସଜ୍ଜା ଦେଖିଥିବ କେଡ଼େ ଭୀଷଣତର

ଟମ୍‌ ଟମ୍‌ ଟମ୍‌ ଟମକ ବାଜିଲା ପାହାଡ଼ ତଳେ

ଦଳ ଦଳଦଳ ସୈନ୍ୟ ସକଳ ଠିଆହେଲେ ଧନୁବର୍ଚ୍ଛା କରେ

ବକ୍‌ସି କହିଲେ ବହ୍ନି ଜଳାଇ ଉଠିବାରେ ଆମେ ଦେଶ ଜାତିପାଇଁ

ପରପଦାନତ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ମାଟିର

ଆମେରେ ପାଇକ କାଟି ନିଜ ଶିର

ଏ ବୀରମାଟିର ମୁକ୍ତି କେତନ ଉଡ଼ାଇବା ଆମେ ପାଇକ ଦଳ;

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଚି ଲାଲ୍‌ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ ।

ବୀର ବୀର୍ଯ୍ୟର ବିରାଟ ସାଧନା ଦେଖିଅଛି ପରା ବହୁତ ଥର,

ସେ ଦିନ ଯାଇଛି ଅତୀତ ଗରରେ ନୀରରେ ମିଶି

ଦେଖିଚି ଏ ବନ କାନନ ପାହାଡ଼ ଆକାଶ ପବନ ଦିବସ ନିଶି

ଦୁର୍ଗ ପଡ଼ିଚି ଭୁଇଁରେ ଟଳି, ସେ ବୀରଦର୍ପ ଯାଇଛି ଜଳି,

ବରୁଣେଇ ଖାଲି ଟେକିଛି ମଥା ।

ଅତୀତ କାହାଣୀ ଗରବ କଥା

କାନେ କାନେ ଆଜି ସାରା ଓଡ଼ିଶାର କହିଯାଏ କିବା ଲକ୍ଷ ଥର

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଚି ଲାଲ୍‌ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ ।

ମାନହୀନହୋଇ ଗଜପତି ରାଜା ଚାଲିଲେ ସେ କେଉଁ ବନ୍ଦୀଘର।

ନ ଶୁଭିଲା ଆଉ କନକ କାହାଳୀ ସେ ଗଡ଼ ପୁରେ

ନ ପଡ଼ିଲା ଆଉ ରୂପାର ଆଲଟ, ନ ଜଳିଲା ଯୋଡ଼ା ମଶାଲବାରେ

ନ ଫୁଟିଲା ବାଣ ଦୁର୍ଗ ଦୁଆରେ ଆଉତ ରାଜନ ସାତ ପଟୁଆରେ

ଚାଲିଲେନି ଏଥି ଏ ଗଡ଼ ଦୁଆର

ବିଲ ପଦା ହେଲା କାଳ କାଳ କାଳ

କୃଷକ ବାପୁଡ଼ା ହଳକରି ଗଲେ କହେ ‘‘ଏଥିଥିଲା ନଅର ବଡ଼’’

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଚି ଲାଲ୍‍ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ ।

ହଜାର ହଜାର ବରଷ ପରେ ବି ଜାତିର ଏ ଥିବ ତୀର୍ଥସ୍ଥଳ !

ଶତ ଶହୀଦର ପୁଣ୍ୟ ଶୋଣିତ ବୋଳା ଏ ମାଟି

ଶତ ସର୍ଦ୍ଦାର ବୀର ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଏଇଠି ଦେଇଚି ବକ୍ଷ କାଟି

ପାଇକ କିଶୋରୀ ନବ ଯଉବନୀ ସଂଗ୍ରାମେ ଏଥି ସାଜିଛି ସଇନି

ପ୍ରିୟରେ କହିଚି ଚାଲ ରଣେ ଚାଲ

ନିଅ ଏ ଖଣ୍ତା, ନିଅ ଏଇ ଢ଼ାଲ

ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ଏ ମାଟି ଆମର ନିଶାଣ ତୋଳିଛି ଶୁଦ୍ଧତର !

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଚି ଲାଲ୍‍ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ ।

ବରୁଣୀ ପାହାଡ଼ ତଳେ ଚାଲି ଚାଲିଯାଆନା ଯାତ୍ରୀ କୁଟୀରେ ତୋର

ଚାହିଁ ଚାହିଁ ଥରେ ନୟନ ମେଲାଇ ଚାହାରେ ଚାହାଁ

ଏଇ ମାଟି ଗୋଡ଼ି ଏଇ ବଣ ବୁଦା ଭଗ୍ନ ଏ ଗଡ଼ ଦେଉଳ ଗାଆଁ

ରକ୍ତ କି ତୋର ଉଠୁନାହିଁ ତାତି ଫୁଲି ଉଠୁନିକି ଗଉରବେ ଛାତି ?

ଉଠେନି କାନ୍ଦି ଅନ୍ତର ତୋର

ଦେଖି ଶ୍ମଶାନ ବୀର ଅତୀତର ?

ଜୀର୍ଣ୍ଣ ଏ ଭୂଇଁ ଗଭୀରେ କି ଛୁଇଁ ଯାଉନି ତୋହର ମରମ ତଳ ?

ଏଇ ଯେ ଦିଶୁଚି ଲାଲ୍‍ମାଟିର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ ।